گسترش فرهنگ وقف یاری رسان فقرزدایی در جامعه است، چراکه این سنت حسنه الهی یکی از راه های توزیع مجدد درآمد محسوب می شود که بارها در دین اسلام و روایات اسلامی بر انجام آن تاکید شده است. اموالی را می توان وقف کرد که با حفظ اصل آن، امکان بهره برداری از منافعش وجود داشته باشد، علاوه بر وقفیات و موقوفات همیشگی، آنچه که ضرورت دارد آگاه سازی جامعه و خیران از آثار مهم وقف و موقوفات جدید در راستای کاهش آسیب های اجتماعی است.

ریشه آسیب های اجتماعی در مشکلات مالی است:

جامعه امروز ما دچار آسیب هایی است که در ظاهر، افراد کمی در معرض آن هستند اما زمانی که این آسیب در جامعه جای بگیرد کلیت جامعه را درگیر می کند و در زندگی و روند آن و پیشرفت ها اختلال ایجاد می کند.

هم اکنون اعتیاد، کودکان کار و طلاق، وجود زنان سرپرست خانوار، زندانیان جرایم غیرعمد و غیره از جمله مسایلی است که جامعه با آنها دست و پنجه نرم می کند.

برای رفع این آسیب ها راهکارها و نظرات کارشناسی فراوانی ارایه می شود اما واقعیت این است که فقط با صحبت کردن و ارایه نظر و پیشنهاد نمی توان به رفع این مشکلات و از بین بردن علت اصلی آنها کمک کرد، ریشه اصلی این آسیب ها مسایل مادی و اقتصادی است. البته بُعد فرهنگی هم در این زمینه وجود دارد اما به اندازه جنبه مادی تاثیرگذار نیست، به عنوان مثال اگر یک کودک در رفاه زندگی کند امکان معتاد شدن او بسیار کم است و به طور یقین به کودک کار تبدیل نمی شود.

در این خصوص دولتها هم وظایفی دارند که اغلب در حد وسعشان کارهایی را انجام می دهند اما با توجه به وجود مسایل و مشکلات فراوان در جامعه شاید پرداختن به این معضلات در اولویت آنها نباشد چرا که مسایل کلان تر را می بینند.

اگر بتوانیم خدمات وقف را بیشتر به‌سمت حاشیه‌نشینان و افراد کم‌برخوردار هدایت کنیم، آسیب‌های اجتماعی نیز که سردمدار آن طلاق، اعتیاد، بزهکاری، کودکان کار و بیکاری است، کاهش می‌یابد.

ضرورت معرفی مظاهر جدید وقف:

 در این موقعیتی که شیوع بیماری کرونا شرایط و زندگی همه جوامع بشریت را تحت تأثیر قرار داده و شرایط را برای گذران زندگی سخت کرده معرفی موقوفات جدید و آگاه سازی خیران اهمیت دوچندان دارد.

با توجه به اینکه در شرایط فعلی اکثر واقفین به سمت ساخت مسجد و مدرسه و غیره سوق داده می شوند پیشنهاد می شود نهاد وقف و سازمان اوقاف ، ضمن تقویت این نیت ها، مظاهر جدید وقف را نیز به این نیکوکاران گرانقدر معرفی کند تا به نجات زنان و مردانی که در معرض آسیب های اجتماعی قرار دارند و ممکن است به  گناه و جرم آلوده شوند بشتابد. در این صورت واقفین و خیرین، نیت خود را به این سمت و سو نیز اختصاص خواهند داد و ما می توانیم  شاهد کاهش آسیب ها باشیم.

در حوزه کودکان کار، زنان سرپرست خانواده، فرزندان طلاق، خانواده های زندانیان و غیره به شدت به اعتبار نیاز هست تا بتوان پروژه هایی را به منظورکاهش آسیب ها و نیز بازپروری آسیب دیدگان به اجرا درآورد.

از طرفی کاهش فقر در محلات حاشیه نشین با توسعه مشاغل خانگی نیاز به توجه و بودجه خاصی دارد که در شرایط کم پولی دولت، نهاد وقف می تواند بسیار کمک رسان باشد.

با وقف، پیشگیری کنیم:

مردم باید در قالب تشکل‌های اجتماعی و حتی فردی وارد موضوع شوند، اگر مردم در مبحث وقف ورود پیدا کنند می توانند بسیاری از مشکلات را در آینده حل کنند.

وقف بیمه است یا می توان بهتر گفت که وقف آینده است، زمانی که فرد دچار دردی می شود اگر برای او مسکن تجویز شود درد او برای مدتی کاهش پیدا می کند اما درد را درمان نمی کند و دارویی می خواهد که آن درد را از بین ببرد و فرد را درمان کند، اگر فرد خیری به یک معتاد کمک کند و او بهبود پیدا کند، کار خوبی است اما مانند داروی تسکین دهنده است نه درمان کننده، چرا که با درمان یک معتاد، جامعه از اعتیاد رها نمی شود بلکه باید فکری برای از بین بردن اعتیاد در جامعه کرد.  اگر موقوفه ای ایجاد شود و ساز و کار پایداری با هدف رفع کامل علت های آسیب های اجتماعی ایجاد شود، به پشتوانه ای مالی برای مبارزه با آسیب ها در جامعه تبدیل می شود.

از جمله کارهایی که می توان در زمینه کاهش وپیشگیری آسیب های اجتماعی با کمک واقفان مطرح کرد عبارت اند از :

1.تامین مسکن و مهارت آموزی :

تامین مسکن یکی از مشکلات و نیازهای اصلی افراد آسیب پذیر و تنگدست است که  می توان  اطلاع و مشاوره صحیح  به خیرانی که می خواهند وقف جدیدی داشته باشند وقف مسکن جوانان را در برنامه خود قرار دهند. و حتی با مهارت آموزی و آموزش افراد مناطق آسیب پذیرمی توان افراد این مناطق به  جهتی سوق داد که بتوانند مستقل شوند و درآمد داشته باشند.

2.اشتغال زایی :

حمایت از شرکت های دانش بنیان در این گروه است و اگر بتوانیم وقف های جدیدی در این زمینه داشته باشیم موفقیت های بزرگی کسب می شود تا شرکت های دانش بنیان به تولید علم و اشتغال زایی و در نتیجه تقویت اقتصاد مقاوتی بپردازند که در نتیجه منجر به کاهش آسیب های اجتماعی می شود.

3. وقف مشارکتی راه حلی در جهت کاهش آسیب های اجتماعی:

اگر فرهنگ وقف نهادینه شود و دستگاه‌های مختلف از خیران بخواهند به صورت جمعی و مشارکتی یک کارخانه تولیدی را احداث و راه‌­اندازی کنند به موقوفه ای منسجم، کامل و دایمی دست زده اند که هم اشتغال ایجاد شود و هم پشتوانه ای برای مبارزه با علت‌های آسیب های اجتماعی می شود و افراد زیادی از عواید آن بهره مند می شوند و مشکلات فراوانی را در زمینه آسیب های اجتماعی چه در حال و چه در آینده حل می‌کند.   

ما باید از طریق خیران به سمت وقف پایدار حرکت کنیم و در راستای اشتغالزایی و مرتفع کردن برخی آسیب های اجتماعی گام های بزرگی برداریم و می توان از درآمد این منابع پایدار، به آزادی زندانیان غیرعمد، ساخت مدرسه و برنامه سالانه کمیته امداد و غیره کمک کرد.

و 

.

.

.

سخن آخر :

وقف یک فرهنگ است و بسیار فراتر از اداره اوقاف است، اداره اوقاف و امور خیریه کارها و امور مربوط به وقف را انجام می دهد. امیدواریم که با نهادینه کردن فرهنگ وقف از طریق هر فردی که توانایی تبلیغ دراین زمینه را دارد بتوان در زمینه حل مشکلات جامعه گام مهمی برداشته شود. 

پی نوشت ها :

[1] این مطالب برگرفته از مصاحبه  زهره کریم زاده خبرنگار خبرگزاری ایرنا با «معاون فرهنگی و اجتماعی »و «مدیرکل اوقاف و امور خیریه»  اداره کل اوقاف و امور خیریه استان کرمانشاه  و همچنین با «مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری کرمانشاه» می باشد.که با فرآوری و نگارش مجدد مدیر وبلاگ به صورت متن پژوهشی خدمت شما عزیزان ارائه شد. 

منبع استفاده شده : خبرگزاری ایرنا ( www.irna.ir/news/84086993 )