ایران از لحاظ نیت های خیرخواهانه وقفی کشوری بی نظیر است، شناسایی حدود 800 نوع نیت خیرخواهانه در موقوفات کشور وظرافت ونکته سنجی پیشنیان ما حاکی از دیرینگی واستواری سنت حسنه وقف در جامعه ایرانی ونقش بی بدیل آن در گره گشایی مسائل ومشکلات ودستگیری از نیازمندان وفراتر از همه اینها پایه گذاری فرهنگ وتمدن برمبنا واساس وقف است .لذا شناسایی وهدایت نیت های خیرخواهانه وفرهنگ سازی گفتمان وقف یکی از مباحث مهم و نیازهای اساسی این حوزه است.

علاوه بر این فرهنگ‎سازی و نهادینه کردن فرهنگ وقف نوین در جامعه، یکی از موثرترین راه‎ها برای احیای این سنت حسنه وباز آفرینی نقش تاریخی وقف در تمدن کهن اسلامی است که در سالهای پس از انقلاب دچار کم رونقی ودر مقاطعی بی رونقی مواجه شده بود که این رویه البته در حال تغییر وتحول است .

بر این اساس دو کار باید در دستور کار جدی قرار می گرفت که اولین اقدام پرداختن به موضوعی بود که در آن تمام نیات موقوفات کشور به صورت جزئی احصاء و برای هر منطقه اعداد و ارقام احصاء و نیاز هر استان استخراج می گردید.

پس از احصای این نیازها همچنین مشخص می شد که هر استان به چه موضوعات و وقف‎هایی بیشتر نیاز دارد. به عنوان مثال در یک استان موقوفات قرآنی وجود داشت اما در برخی استان‎ها حتی یک موقوفه قرآنی هم ثبت نشده بود یا در یک شهرستان موقوفه تعزیه‎داری وجود داشت اما در برخی شهرها چنین وقفی انجام نشده بود.یا در بعضی جاها مدرسه ومسجد داریم اما فاقد مراکز درمانی هستیم که طبیعی است باید واقفان را به سمت تاسیس مراکز درمانی سوق داد.

در مجموع بعضی موضوعات وقف در کل کشور تعداد آنها بسیار محدود است، کم شمارترین نیات موقوفات مربوط به قرآن است که در کل کشور کمتر از پنج درصد موقوفات را به خود اختصاص داده و از سایر موقوفات کمتر است و یا موقوفات در زمینه ازدواج نیز بسیار کم است این در حالی است که جامعه امروز نیاز وافری به اینگونه موقوفات دارد.

لذا این نیاز‌ها احصا و اولویت‌های آنها در سازمان متولی استخراج شده است .امروزه ساخت مدرسه، بیمارستان ، درمانگاه ،آموزشگاه ،ورزشگاه ،دانشگاه ،پژوهشگاه ،آسایشگاه ،شیرخوارگاه ،زیست گاه ودر حوزه های علمی ، هنری ،فرهنگی وقرآنی ترویج مفاهیم قرآنی، ایجاد دارالقران‌ها و مدارس قرآنی، تولید محصولات قرآنی، تربیت مربی و حافظ قران کریم،حمایت از نخبگان وموسسات دانش بنیان و...،از جمله مصادیقی است که به کمک‌های حوزه وقف نیازمند است. این در حالیست که بیشترین فراوانی وقف‌های دینی ومذهبی در خصوص عزاداری امام حسین(ع) و برپایی مجالس اهل بیت(ع) است.البته این بدان معنی نیست که نباید دراین عرصه وقف کرد نه بلکه باید شیوه وشکل آنرا تغییر داد، آیا تولید نرم افزار ویا فیلم ومحصولات فرهنگی عاشورایی نمی تواند جزء نیات واقفان قرار گیرد ؟

تغذیه روحی وفکری مردم نیازمند محصولاتی است که اشباع کننده روح وجان مخاطبان باشد، یا اگر یک بازی رایانه ای درخصوص حماسه کربلا ونهضت عاشورا تولید شود آیا نمی توان آنرا به جهان عرضه کرد .

عرصه علم و فناوری و ازدواج زوج های جوان نیز جزء ضرورت‌های دیگر وقف است که باید دنبال شود. در بحث علمی ومعرفتی بخصوص در حوزه‌های پژوهشی حوزه علمیه نیز کمبود وقف داریم که جز ضروریات است. اما غیر از اینکه نیات وقف نوین باید تغییر کند مدل وقف کردن هم نیازمند تغییر وتحول اساسی است، همچنانکه نگاه سنتی مردم هم به وقف باید تغییرکند ،چراکه امروز با خرد شدن مالکیت ها وتقسیم میراث ها و مرده ریگ ها دیگر امکان وقف های بزرگ بسیار کمتر شده لذا توسعه ترویج وقف های مشارکتی و توزیع اوراق وقف گامی بوده برای تغییر در روش وقف کردن ،اما این کافی نیست وباید طرحی نو درانداخت تا آحاد مختلف مردم در این مسیر خیراندیشانه الهی گام بردارند .

منبع : سایت راسخون

نویسنده : علی شیرین